Hasło „ESG” („Environmental, Social, and Governance”, co po polsku oznacza „Środowisko, Społeczeństwo i Ład Korporacyjny”) to modny trend w biznesie. Jednak samo posługiwanie się tym skrótem nie robi już wrażenia. Chcemy dowodów, nie sloganów.

Hasło „ESG” („Environmental, Social, and Governance”, co po polsku oznacza „Środowisko, Społeczeństwo i Ład Korporacyjny”) to modny trend w biznesie. Jednak samo posługiwanie się tym skrótem nie robi już wrażenia. Chcemy dowodów, nie sloganów.

Strategia i ład korporacyjny: kręgosłup widać w sprawozdaniach

Zrównoważony rozwój zawsze zaczyna się od solidnego fundamentu. Jest nim dobrze przemyślana strategia i ład korporacyjny. Jeśli firma chce funkcjonować w duchu odpowiedzialności środowiskowej i społecznej, musi zadbać o to, by „zielone KPI” nie kończyły w marketingowej prezentacji. Praktyka pokazuje, że przedsiębiorstwo, które naprawdę wdraża strategię ESG, uwzględnia w swoim statucie lub regulaminie zarządu konkretne cele środowiskowe i społeczne, np. docelowe poziomy redukcji emisji albo programy równościowe w strukturze zatrudnienia.

Po co to robić? Otóż formalne umocowanie daje pracownikom, akcjonariuszom i całej społeczności sygnał, że cele zrównoważonego rozwoju są traktowane z równą powagą jak wyniki finansowe. W sprawozdaniach rocznych organizacje przedstawiają bilans zysków i strat, oraz jak daleko zaszły w realizacji zielonych założeń. Gdy wszystkie wskaźniki – od poziomu emisji CO₂ po wskaźniki różnorodności – są w jednym miejscu i mają podobną wagę, unikamy sytuacji, kiedy przychodzi kryzys i firma porzuca eko-plany.

W realiach unijnych, firmy podkreślają zgodność z ISO 14001 (zarządzanie środowiskowe) czy ISO 45001 (bezpieczeństwo i higiena pracy). To nie jest tylko formalny certyfikat na ścianie: wdrożenie takich standardów pozytywnie wpływa na procesy wewnętrzne, pozwala precyzyjniej zarządzać ryzykiem i zwiększa zaufanie inwestorów. Taksonomia UE i CSRD (nowe wymogi sprawozdawczości, szczególnie istotne dla większych spółek) z kolei wymuszają dalsze uszczegółowienie raportów – a co ważniejsze, pokazują pracownikom i interesariuszom, że przedsiębiorstwo jest transparentne.

Produkt zaprojektowany na dekadę, nie sezon

Producenci projektują towary tak, by wytrzymały kilka lat, a potem koniecznie trzeba kupić nowe. Naprawdę nowoczesna firma nastawiona na zrównoważony rozwój odwraca tę logikę. Proponuje wyroby co spokojnie przetrwają dekadę. Jak to pokazać? Najbardziej spektakularnym dowodem jest dłuższa gwarancja, np. 7 lat.

Nie chodzi tylko o marketing. W tle musi być prawo do naprawy: łatwo dostępna instrukcja (w formacie PDF lub wirtualna baza wiedzy), umożliwiająca samodzielny serwis lub przynajmniej wskazująca, które moduły można łatwo wymienić bez rozbierania całego urządzenia. Jeśli to konstrukcja modułowa, to np. zasilacz można wymienić osobno, bez ruszania płyty głównej.

Drugim aspektem jest etykieta śladu węglowego. Chociaż liczenie emisji w całym cyklu życia produktu będzie złożone, w praktyce można przedstawić w uproszczonej formie. Konsument widzi na opakowaniu coś w rodzaju: „W fazie produkcji – x jednostek CO₂, w transporcie – y jednostek CO₂, przy zasilaniu – z”. Dzięki temu świadomy klient rozumie, jakie etapy generują najwięcej emisji i może dokonywać wyboru również pod kątem własnych wartości ekologicznych.

Ludzie w centrum: kultura pracy bez pudrowania

W mediach społecznościowych pracodawcy chwalą się przyjazną atmosferą i innowacyjnymi pomysłami w obszarze HR. Czasem to jednak wyłącznie „pudrowanie” – ładna prezentacja na LinkedIn, podczas gdy pracownicy za kulisami narzekają na brak równego traktowania i przeładowanie zadaniami. W naprawdę zrównoważonej organizacji kultura pracy jest autentyczna, a co ważniejsze – spójna z postulowanymi wartościami ESG.

Na pierwszym planie polityka DEI (Diversity, Equity and Inclusion). Wykracza poza deklaracje o niedyskryminacji: stwarza warunki, gdzie każdy wnosi wkład w sukces firmy. Przykładowo „mentoring odwrotny”. Senior dyrektor uczy się od młodszego specjalisty sprawnego poruszania w świecie TikToka, nowych narzędzi w chmurze i świeżego spojrzenia w dynamiczne środowisko. Jednocześnie junior zobaczy, jak wygląda networking na najwyższym szczeblu i zarządzanie projektami globalnymi. Wzajemna wymiana wiedzy przełamuje tradycyjne hierarchie i integruje pokolenia.

Coraz więcej firm eksperymentuje z 4-dniowym tygodniem pracy. To dowód zaufania do pracowników i gotowości szukania innowacyjnych rozwiązań. Kluczową kwestią jest jednak sposób mierzenia efektywności – czy firma potrafi ocenić wyniki bez wracania do starych metod kontroli? Oraz czy menedżerowie są przeszkoleni w zarządzaniu w nowym modelu, by nie wpaść w pułapkę przeładowania pracy w krótszym czasie?

Biuro zero-waste w praktyce

W nowoczesnym biurze zamiast tradycyjnego dystrybutora wody w plastikowych baniakach mamy krany z filtrowaną wodą. System połączony z siecią wodociągową, wyposażony w filtr usuwający chlor i ewentualne zanieczyszczenia. Pierwsza myśl może być taka: „Pewnie to drogie w instalacji”. Jednak w rachunku rocznym firma zaoszczędzi na butelkach i dostawach wody w baniakach. Dodatkowo buduje spójny wizerunek i motywuje pracowników.

Ciekawym rozwiązaniem jest tzw. reUse store. Firma sprzedaje pracownikom używane sprawne laptopy, monitory i sprzęt AGD. Zamiast utylizować, przedsiębiorstwo daje możliwość odkupienia za symboliczną kwotę. Dzięki temu przedłuża cykl życia rzeczy, a pracownicy dostają atrakcyjne okazje.

Na terenie „biura zero-waste” znajdziemy stacje ładowania rowerów elektrycznych i prysznice. To zachęca do alternatywnych form transportu, dbałość o zdrowie i ekologię. Firma zmniejsza zapotrzebowanie na miejsca parkingowe i prawdopodobieństwo absencji z powodu choroby. Ruch wspomaga odporność.

Społeczność i wolontariat: KPI

W klasycznych korporacjach wolontariat pracowniczy sprowadzał się do jednorazowej akcji sprzątania parku, ewentualnie zbierania funduszy. Obecnie wiele firm w strategię HR włącza działania społeczne – pracownicy dostają np. 8 płatnych godzin rocznie i mogą je przeznaczyć na różne formy wolontariatu. Rozróżniamy kilka rodzajów wolontariatu, wpisanego w nowoczesne modele pracy. Pierwszy to fizyczna obecność w terenie, np. sprzątanie okolicznego lasu, zalesianie nieużytków albo pomoc w tworzeniu miejskich ogrodów społecznych. Drugi to e-mentoring – pracownik poświęca czas online, wspiera młodzież, studentów i osoby z trudniejszym startem zawodowym. Wreszcie hackathony dla NGO (non governmental organisation – organizacje pozarządowe), gdzie specjaliści tworzą rozwiązania dla organizacji pozarządowych, np. platformę do zbierania funduszy lub aplikację do zarządzania wolontariuszami.

Zamiast realizować wolontariat w oderwaniu od społeczności, można współpracować z doświadczoną organizacją. Przykładowo rekultywacja działki poprzemysłowej: przedsiębiorstwo zapewnia środki (finansowe lub zasoby ludzkie), a NGO prowadzi proces przekształcenia terenu w park miejski. Taka inicjatywa poprawia jakość życia mieszkańców i wzmacnia relacje firmy z okolicznymi społecznościami.

Przykład hackathonu dla NGO:

• Helpton:

Dwudniowy hackathon społeczny, gdzie zespoły pracują nad tworzeniem materiałów marketingowych dla NGO. Uczestnicy w kreatywny sposób rozwiązują problemy związane z pozyskiwaniem wolontariuszy, sponsorów, czy zbiórkami rzeczowymi.

Dlaczego hackathony są dobre dla NGO?

• Innowacyjne rozwiązania:

Hackathony generują nowe pomysły i technologie. Pomagają NGO efektywniej działać.

• Współpraca i wymiana wiedzy:

Hackathony to wygodna opcja nawiązywania kontaktów między organizacjami, specjalistami z różnych dziedzin i potencjalnymi partnerami.

• Wzmocnienie marki i reputacji:

Udział w hackathonie i prezentacja innowacyjnych rozwiązań zwiększają widoczność marki.

Gdzie znaleźć informacje o hackathonach dla NGO?

• Platformy online: Portal ngo.pl publikuje informacje o hackathonach, w tym wydarzenia organizowane przez GovTech.
• Organizacje pozarządowe: Niektóre organizują własne hackathony, np. Fundacja Umbrella.

Komunikacja bez greenwashing

Kiedy firma wdraża wszystkie zmiany – od paneli słonecznych na dachu, przez 4-dniowy tydzień pracy, aż po systemy IoT – rodzi się pokusa, by wyeksponować je w komunikacji marketingowej. Jednak łatwo wpaść w pułapkę greenwashingu, czyli przedstawiania się jako „eko” w sposób przesadny, nieuzasadniony lub mylący.

Zły przykład komunikacji? „Jesteśmy eko, bo lubimy przyrodę i wspieramy rozwój zielonej energii.” To pusty frazes. Dobry przykład? „W tym roku zainstalowaliśmy 200 paneli fotowoltaicznych, pokrywają 30% zapotrzebowania na energię w naszym biurze. Kolejne 20% czerpiemy z zakupu zielonej energii. Dzięki temu ograniczyliśmy emisję CO₂ o x ton rocznie.” Widać konkrety, widać skalę i widać wysiłek.

Odpowiedzialny biznes to już nie kosztowny dodatek. W rzeczywistości dobrze wdrożona strategia generuje wymierne korzyści. Można je podzielić na dwie kategorie: korzyści finansowo-operacyjne (twarde) oraz wizerunkowo-kulturowe (miękkie).

Korzyści twarde (finansowe i operacyjne)

• Mniejsze zużycie energii (np. dzięki panelom fotowoltaicznym, modernizacji oświetlenia)
• Niższa składka ubezpieczenia (ubezpieczyciele premiują firmy z wdrożonymi standardami BHP i ochrony środowiska)
• Preferencyjne stawki kredytu ESG (banki coraz częściej oferują lepsze warunki spełniającym kryteria zrównoważonego rozwoju)
• Optymalizacja logistyki (algorytmy AI zmniejszają koszty transportu i magazynowania)
• Stabilniejsze łańcuchy dostaw (lokalni dostawcy, mniejsza zależność od długich łańcuchów z Azji)

Korzyści miękkie (wizerunkowe i społeczne)

• Przyciąganie talentów (młodsze pokolenia chętniej pracują w firmach odpowiedzialnych społecznie)
• Wyższa reputacja marki (konsumenci bardziej ufają transparentnym liderom zrównoważonego rozwoju)
• Większa motywacja w zespole (ludzie chcą działać w miejscu z misją i wartościami)
• Lepsza współpraca z lokalnymi społecznościami (mniejsze ryzyko konfliktów)
• Skrócony time-to-market w sytuacjach kryzysowych (lokalna produkcja, mniej barier transportowych)

Bycie ekologicznym, społecznym i odpowiedzialnym to przemyślana inwestycja w długofalową stabilność i przewagę konkurencyjną.

 

—

Artykuł partnera